ANNE VE BABA TUTUMLARI

Anne ve babaların çocuklarına yönelik belli başlı tutumları söz konusudur. Kısaca bu tutumları aktarmak istiyorum:
Aşırı Korumacı Tutumlar: Aşırı korumacı ebeveynler, çocuklarının belli bir yaştan itibaren kendi kendilerine yapabileceği yeme, içme, giyinme gibi öz bakımlarını kendileri yapar. Kendileri dışında hiç kimseye güvenmeyen, kendisi olmadan çocuğu bir başkasına (anneanne vb.) bırakmayan bu tarz ebeveyn tutumları, çocuktaki kaygı ve özgüven eksikliğinin temel sebebidir. Fırsat tanınmayan ve sürekli ebeveyn kontrolü etrafında büyüyen çocuk, akranlarının aksine başkalarıyla iletişim kurma, kendi kendisine yetebilme ve öz bakım sorunlarıyla karşı karşıya kalır.
Çocuk Merkezli Tutumlar: Burada temel çıkarım; yalnız ve mutsuz çocuklardır. Hayatlarının merkezine, çocuğu alan ebeveynler, çocuk tarafından yönetilirler. Evin içinde ve dışında yapılması istenen her şeye çocuk karar verir. Böylece, kendisini çok önemli bir varlık olarak görmeye başlayan çocuk, kendisinden başka kimsenin duygu ve düşüncelerine saygı duymaz. Bunun yanı sıra ebeveynleri tarafından, her dediği yapılan bu çocuklar, hiçbir şeyden tatmin olmadığı gibi yapılanların da hep daha fazlasını ister. Narsist davranışları sebebiyle okul ve sosyal hayatta arkadaşlarıyla sağlıklı ilişki kuramaz.
Otoriter Tutumlar: Burada temel nokta ebeveyn ile çocuk arasında kurulmak istenen, itaat ilişkisidir. Çocuğu terbiye etmek amacıyla çocuk sürekli eleştirilip, beğenilmez, baskı ve aşırı kuralcılık ile psikolojik/ fiziki şiddete maruz bırakılır. Korku ve gürültülü ortamda büyüyen bu tarz çocuklar, tıpkı ebeveynleri gibi şiddete meyilli ve sevgisiz ya da içine kapanık ve özsaygısı düşük olurlar. Unutmayalım ki bizler çocuklarımız için en önemli rol ve modeliz.
Demokratik Tutumlar: Buradaki kilit kavram, özgür iradedir. Çocuklarını tanıyan, onların nelerden hoşlanıp, neleri sevmediği bilen, yaş ve yeteneklerine göre ev içi ve ev dışı sorumluluk bilinci ve söz hakkı tanınan bu tarz büyüyen çocuklar, sağlıklı sınırları bilen, doğru iletişim kanallarına sahip ve başarılı profil sergilerler. Ev içerisinde aşağılanmayan, duygu ve düşüncelerine önem verilen bu çocuklar, okul ve sosyal yaşamında farklı duygu ve düşüncelere açık olur ve başkalarına saygı duyar.
HATALI ANNE VE BABA TUTUMLARI
✔️Aşırı baskıcı olmak veya aşırı serbest bırakmak
✔️Çocuklarla iletişim kurmamak veya doğru iletişim dilini kullanmamak
✔️Çocuklara sorumluluk vermemek
✔️Çocuklar arasında ayrım yapmak
✔️Çocukları, kardeşleri ya da başkalarıyla kıyaslamak
✔️Kardeşlerin, kendi aralarında yaşadığı sorunlarda taraf tutmak
✔️Çocukların mahremiyetine saygı duymamak
✔️Çocuklara dair konuları, başkalarıyla paylaşmak
✔️Çocukları, başkalarına şikayet etmek
✔️Çocuklara, anne veya babayı şikayet etmek ve eşler arasında çocukları kullanmak
✔️Çocukların, eksikliklerini veya hatalarını koz olarak kullanmak ve sürekli hatırlatmak
✔️Çocuklara gereksiz sözler verip, tutmamak
✔️Çocukların her dediğini yapmak veya söz hakkı vermemek, iradelerine saygı duymamak
✔️Çocuklara güvenmemek ve başarı odaklı olup, çabalarını takdir etmemek
✔️Çocukların, ilgi alanlarını ve beklentilerini önemsememek ve onlarla alay etmek
✔️Çocuklara şiddet uygulamak ve başkalarının yanında, onları rencide etmek
✔️Çocuklar ile duygusal bağ kurmamak ve onları, duygusal istismar etmek
✔️Çocukların, anne ve babayı manipüle etme yöntemlerine yenik düşmek
✔️Bilgisayar, telefon ve tablet gibi teknolojik tehlikelere mahkûm etmek
✔️Çocukları, cinsiyetçi ifadeler ve anlayış doğrultusunda yetiştirmek
✔️Çocuklara, değerler eğitimini vermemek
✔️En önemlisi de doğru model (örnek) olmamak
İyi bir ebeveynlik, hiç hata yapmayan veya sağlıklı sınırlar ( bilgisayar-tablet-dijital oyunlar) koymayan mıdır? Çocuğu kırmamak adına, çocuğun her dediğini yapan ve daima edilgen konumda olan anne ve babalar farkında olmadan hatalı ve tutarsız davranabilmektedir. Ancak anne ve babaların çocuklarının iyiliği için yaptıklarını düşündüğü bu yaklaşımlar, çocuklara büyük zarar vermektedir. Çocukta istenmeyen bir davranış görüldüğünde, ilk başvurulan yöntemler arasında abartılı bir şekilde kızma, hırpalama, ceza verme ya da ödülü tehdit yoluyla sunma çok sık uygulanan ebeveyn tutumlarıdır. Oysa çocuklara bir davranışı kazandırmak için çözümden uzak olan ve çocuğun istenmeyen davranışı tekrarlanmasını tetikleyen bu yanlış yöntemler yerine, “sınır-seçenek” yöntemini uygulamak gerekir. Örneğin; ders çalışması gerekirken, oyun oynamak isteyen çocuğumuza, “bunu yaparsan, oyun oynayabilirsin” demek aslında çocuğa tehdit mesajını iletir ve çocukta inatlaşmaya sebep olur. Bu söylem yerine, “sabah okulun var ve ödevlerini yapman gerekir. Ödevlerini yapmadığın takdirde sınıf içerisinde istemediğin bir tepkiye maruz kalabilirsin. Bu sebeple ödevi yapıp, yapmakta tercih senin” diye ifade edilen cümleler, çocuğa hem sınırı belirtir hem de tercih etme olanağı sağlar. Dolayısıyla tercihinin sorumluluğunu da üstlenir.
SEVGİLER