Yıllardır bekleyen borçlarını bile tahsil edemediğini belirten Siirtli esnaf Ali Kaplan, Artık her şey raydan çıkmış. Benim gibi 16 metrekarelik bir bakkalın borcu 20 bini geçmiş. Adamlar ödeyemiyor. 3 bin, 4 bin, 5 bin. Adamlar ne yapsın? İş yok, güç yok. Adama vermesek, adamı eşyasız bıraksak olmuyor. Veriyor artık biz öyle kalıyoruz, biz ödeme yapamıyoruz, biz mal alamıyoruz” dedi.
Esnafın borç vermekte tereddüt yaşadığını söyleyen Nasih Oğuz, şöyle konuştu: “Kuruyemişçiyiz. Artık insan borç vermede biraz tereddütte kalıyor. Artık borca verdiği ürünü bir daha alamıyor. Bu yüzden biraz tereddüt oluyor. 10 TL’ye borca verdiğin bir ürünü bir ay sonra artık 20 TL’ye alamaman ihtimali var. O yüzden borca vermede tereddütte kalıyor esnaf.”
Ekonominin istikrarsızlığına da değinen Oğuz, “Artık esnaf yavaş yavaş bir ürün verdi mi o ürünün o zamanki fiyatı değil de parayı tahsil ettiği zaman fiyatı neyse onu alamaya çalışıyor. Mesela 5 kilo şeker verdiği bir insana bir ay sonra o 5 kilo şekerin fiyatı neyse artık o parayı tahsil etemeye çalışıyor. Artık verceği ürünü yazıp parayı tahsil ettiği zaman fiyatı neyse o parayı tahsil etmeyi düşünüyor. Bunun nedeni fiyatların istikrarsız olması.” diye konuştu.
“Artık Her Şey Raydan Çıkmış”
Borca alışveriş yapanın borcunu ödeyemediğini söyleyen esnaf Ali Kaplan, “Artık her şey raydan çıkmış öyle diyeyim size. Benim gibi 16 metrekarelik bir bakkal, dükkan borcu 20 bini geçmiş. Adamlar ödeyemiyor. 3 bin, 4 bin, 5 bin. Adamlar ne yapsın? İş yok, güç yok. Gerçekten iş yok. Ne diyelim, biz de bilmiyoruz. Adama vermesek, adamı eşyasız bıraksak olmuyor. Veriyor artık biz öyle kalıyoruz, biz ödeme yapamıyoruz, biz mal alamıyoruz. 4-5 gün önce sattığımız 120 liralık yağ şu an olmuş 200 lira, 180 lira. Bu millet nasıl geçinsin, nasıl yapsın? Gerçekten çok zor bir durum.” dedi.
20 bin TL alacaklı olduğunu ve bunu tahsil edemediğini ifade eden Kaplan şöyle konuştu: “Borçlar şu an bak kaç yıllık borç var defterde hala alamamışım. Adam diyor beni öldürsen de yok. Şimdi para için adamı mı öldüreyim, ne yapayım? Ben de diyorum canın sağ olsun. Ne diyelim? 20 bini geçmiş benim gibi bir bakkal 16 metrekarelik bir bakkal 20 bini geçmiş.”
Masrafların arttığına dikkat çeken Kaplan, konuşmasını şöyle sürdürdü: “Masrafım sigorta bin 500 lira olmuş BAĞ-KUR sigortası. Bana 850 lira elektrik gelmiş sadece benim iki dişli sobam çalışıyordu. Kiram, muhasebe ücreti, faturalar… Benim burada giderim 5-6 bin lira oluyor. Gerçekten, vallahi. Şu an evime çocuğuma bir bez götürüyorum, bez 24 tane var içinde 45 lira. 45 lira, bir hafta götürmüyor bir hafta. Adam verse zaten verecek ama vermese yapacak bir şey yok. Biz ne diyelim şimdi? Kalkıp para için adamı dövecek halde değiliz.”
“120 Liralık Yağ 200 Liraya Çıktı”
Ülkenin dışa bağımlı hale geldiğini belirten Kaplan “Türkiye’de benim bildiği kadarıyla tabii ki her şey dışarıdan geliyor. Geçen bir şey çıktı ortaya Rusya bırakmıyor yağ gelsin diye birden bire 120 liralık yağ 4 litrelik yağ 200 liraya çıktı. Kardeşim bu ülke hiçbir şey mi üretmiyor? Hiçbir şey mi biz kendimiz üretmiyoruz, dışarıdan geliyor yağ? Üretim yapacaksın. Yakıt olmuş 20 lira zaten aracı olan arasını çalıştıramaz. 20 liraya mazot mu olur?” dedi.
“Benim Çocuğum Aç Kalsa Ben Ne Yapabilirim?”
Piyasada güvenin kalmadığı ifade eden Kaplan, “Biz de güvenemiyoruz veremiyoruz ama adam gelmiş diyor ki ben eşya götüreceğim gerçekten evimde hiçbir şey yok. Allah rızası için beni idare et senin paranı sonra getireceğim diye. Biz de vicdanımız kabul etmiyor. Ben kendimden bahsedeyim, benim çocuğum aç kalsa ben ne yapabilirim. Biz de tabii mecburen veriyoruz. Geldi geldi, gelmedi adamın canı sağ olsun.” diye konuştu.
Nakit çalışmak zorunda kaldıklarını belirten esnaf Emir Kaplan, “Şu an yangın tüpleri, depo temizliğidir, böcek ilaçlama işleri yapıyoruz. Genellikle bizden de borç istiyorlar. Biz genellikle nakit çalıştığımız için borç veremiyoruz tür şeylerde. Genellikle biz istediğimizde nakit veriyoruz mecburiyetten biz de mahcup kalıyoruz insanlara karşı.” dedi.
İnsanlarda para tükendiği için borç veremediklerini söyleyen Kaplan, konuşmasını şöyle sürdürdü: “Şu zamanda ekonomik kriz olduğu için, insanlarda da ücret kalmadığı için genellikle borca talep çıkıyor. Bu yüzden bizlere gelip borç talep ediyorlar. Tanıdıklar olsun onlara mahcup kalmamak için birkaç kişiye veriyoruz. Genellikle borç veremiyoruz kimseye. Hem ekonomiye hem insanlara güvenemiyoruz. Çünkü şu an ekonomi iyi olmadığı içime biz de insanlardan borç istiyoruz. İnsanlarda para tükendiği için borç veremiyoruz.”
