Siirt Üniversitesi teknik ekibinin depremin ardından Malatya’da yaptığı incelemede yıkılan binalarda kötü detaylandırma, kötü malzeme ve özensiz işçilik olduğu tespit edildi.
Kahramanmaraş-Pazarcık (7.7 Mw) ve Elbistan (7.6 Mw) depremlerinin ardından Malatya ili merkez ilçeleri olan Battalgazi ve Yeşilyurt yerleşimlerinde meydana gelen yıkım ve hasarı inceleyen Siirt Üniversitesi teknik inceleme heyeti Rektör Prof. Dr. Nihat Şındak’a saha çalışmalarına dair bilgi verdi.
Teknik inceleme heyeti tarafından depremden sonra yıkılan yapıların yıkılma nedenlerine ilişkin demir ve beton karot örnekleri alındı. Yapılan incelemeler sonucunda binaların muhtemel yıkılma nedenlerine ilişkin bulgular şu şekilde:
“- Betonarme sistemlerin genelinde, uygun gradasyon (granülometri) bulunmayan ve kırma olmayan dere agregası kullanımı belirlenmiştir.
– Beton agregası maksimum agrega dane çapı sınırlarını aşmaktadır.
– Beton kalitelerinin düşük olması, yetersiz donatı yerleşimi ve etriye aralığı sonucunda kolonların rijitliğini yitirdiği (ezildiği) görülmüştür.
– Kirişlerin Güçlü – Kolonların Zayıf olmasından dolayı, kolonların dinamik duruma geçerek, çökmeler oluşturduğu değerlendirilmektedir.
– Betonarme karkas sistemlerde, nervürsüz demir donatı kullanımı ve düşük kaliteli betondan kaynaklı aderans zayıflığı görülmektedir.
– Kolonlarda, donatı detaylarının zayıf olduğu görülmüştür. Kolon-kiriş birleşim bölgelerinde, etriye sıklaşmasının ve boğaz etriyelerinin bulunmamasının, söz konusu bölgelerde dağılmaya neden olduğu bilinmektedir. Bir başka deyişle, söz konusu bölgeler, mafsal şeklinde çalışarak, sistemin toptan biçimde çökmesine neden olabilir. Bu durum incelenen yapılarda da gözlenmektedir.
-Etriye kancalarının, 135º olarak bükülmesi gerekirken, 90º olarak bükülmüştür.
– Deprem esnasında, bitişik binaların, birbirlerine çarpması (Çekiçleme etkisi), önemli bir hasar nedenidir. Komşu binaların kat döşemeleri, farklı kotlara sahipse, meydana gelecek hasar çok daha yüksek olur. Komşu bina döşemesi, depremin yanal salınımı esnasında, komşu binanın kolonunu çarpma etkisi ile kırabilir. Bunun yanı sıra, bitişik nizam köşe başı binalarda, bu tür yapı hasarları, daha çok olabilir. Bunun sebebi, bitişikteki binanın en köşedeki binayı tutan başka bir bina olmadığından, köşe binanın çökmesidir. Deprem derzi bırakılması gerekir, bu görülmemiştir. Bu da bitişik binaların çekiçleme etkisine maruz kaldığını göstermektedir.
– İncelenen yapılarda, kötü detaylandırma, kötü malzeme ve özensiz işçilik olduğu görülmüştür.
– İş hanlarında, emsallerinden yola çıkarak, zemin katta, zayıf kat (yumuşak kat) oluşumu ve yetersiz çerçeve oluşumu olduğu belirlenmiştir.
– Yapının tamamen göçmesi sebebiyle göçme öncesi temel sistemi ve taşıyıcı sistem (kolon-kiriş) elemanlarının sayısında sonradan herhangi bir değişiklik yapılıp yapılmadığı anlaşılamamıştır.”
