Prof. Dr. Recep Karakaş, fazla bir maliyet gerektirmeyen ve Diyarbakır’ın önemli bir turizm potansiyeline sahip olan ekoturizmin keşfedilmeyi beklediğini söyledi.
Mezopotamya’nın kalbi olan ve dünyanın da en eski yerleşim yeri olan Diyarbakır, inanç, tarih ve gastronomi turizmi ile her yıl milyonlarca turisti kendine çekerken, önemli bir potansiyele sahip olan ekoturizm ise keşfedilmeyi bekliyor.
Güneydoğu Ekspres’e özel açıklamalarda bulunan Dicle Üniversitesi Fen Fakültesi Biyoloji Bölümü Öğretim Üyesi Prof. Dr. Recep Karakaş, Diyarbakır’da 286 kuş türünün kayıt altına alındığına dikkat çekerek, bu zengin çeşitliliğin, kuş gözlemciliğinde büyük bir potansiyele sahip olduğunu ve ekoturizmin biran önce oluşturulması gerektiğini vurguladı.
Ekoturizm Nedir?
Diyarbakır’ın muazzam bir biyolojik çeşitliliği barındırdığını dile getiren Karakaş, “Coğrafik konumu ve muazzam geçmişi ile pek çok medeniyete ev sahipliği yapmış olan Diyarbakır ili günümüze taşınan tarihi ve kültürel değerlerinin yanında muazzam bir biyolojik çeşitliliği de barındırmaktadır. İnsan nüfusundaki artış, sanayi ve bununla bağlantılı olarak gelişen teşebbüslerin pek çok doğal alanı ve biyolojik çeşitliliği olumsuz etkilediği günümüzde, sahip olduğumuz doğal değerlerin korunması ve sürdürülebilir yöntemlerle kullanılması bir zorunluluktur.
Bunun pratik ve aynı zamanda fazla bir yatırım maliyeti gerektirmeyen yöntemlerinden biri de ekoturizmdir. Ekoturizm; doğa temelli olup doğal yaşamın, biyoçeşitliliğin, kültürel ve tarihi değerlerin korunmasına hizmet eden ve yerel halkın refahını da gözeten bir turizm şeklidir. Bu sayede hem doğanın korunması hem de doğal değerlerimizden uzun vadede daha efektif yararlanılması mümkün olmaktadır” dedi.
Kuş Gözlemciliği Turizmi
Diyarbakır’ın ciddi bir turizm potansiyeli olduğunu belirten Karakaş, şöyle devam etti:
“Gerek bölgemiz gerek Diyarbakır ili stratejik coğrafik konumu ve kültürel geçmişi ile ciddi bir turizm potansiyeline sahiptir. Bu turizm şekline doğa temelli-ekoturizm olanaklarının, örneğin kuş gözlemciliğinin entegrasyonunun yapılması mevcut olan turizm potansiyelini daha da arttıracaktır. Kuşlara herhangi bir zarar vermeden, sadece gözlem ve tanımlama faaliyeti şeklinde yapılan kuş gözlemciliği hem doğal alanların korunması hem de kuşların korunması konusunda önemli bir araçtır.”
Ornitoloji Temelli Doğa Turizmi
“Son yıllarda yürütülen bilimsel çalışmalar neticesinde Diyarbakır il sınırları içinde 286 farklı kuş türü kayıt altına alınmış olup yörenin muazzam bir çeşitliliğe sahip olduğu belirlenmiştir” diyen Karakaş, şöyle devam etti: “İlimizin bu potansiyeli şimdiye kadar yerel halk tarafından alternatif bir turizm kaynağı olarak görülmemiştir. Yerel halkın kuş çeşitliliği hakkında bilinçlendirilmesi bölgede ornitoloji temelli doğa turizmi imkânlarını arttıracaktır. Böylece kuşları tanıtma konusunda rehberlik edecek kişilere gelir kapısının açılması yanında tur şirketleri, bölge esnafı yarar görecek ve yerel halk tarafından üretilen veya pazarlanan pek çok materyalin (örneğin; el işi ürünler, maketler, hediyelik eşyalar, vb) gelen ziyaretçilerle tanıştırılması ve ekonomik getiriye dönüştürülmesi mümkün olacaktır. Özellikle kuş çeşitliliğinin fazla olduğu ilkbahar döneminde kuş gözlemciliği sayesinde yerel halk ciddi bir getiri kazanabilecektir.”
286 Kuş Türü Var
Diyarbakır’daki kuş türlerine ve çeşitliliklerine de değinen Karakaş, son olarak şunları söyledi: “1993-2020 yılları arasında Diyarbakır il sınırları içinde yapılan bilimsel çalışmalar ile ornitolojik bilimsel arazi çalışmaları ve diğer literatür çalışmaları topluca değerlendirildiğinde muazzam bir çeşitliliğe ev sahipliği yaptığı görülmektedir. Buna göre ilimizin coğrafi sınırları içinde 17 takıma ve 55 familyaya ait 286 kuş türünün bulunduğu belirlenmiştir.
Bu türlerin mevsimsel statüleri; 71’i yerli, 88’i yaz misafiri, 61’i kış misafiri, 61’i transit göçer ve 5 tanesi de rastlantısal tür / statüsü tanımlanamayan şeklindedir. IUCN’e göre, nesli tehlike kategorilerinde yer alan kuş türlerinden 26 tanesinin Türkiye’de olduğu görülmektedir. Bu 26 türden en az 12 tanesi ilimizde mevcut olup, bunlardan da en az 3 tanesi (Pasbaş Patka Aythya nyroca, Toy Otis tarda ve Üveyik Streptopelia turtur) yörede üreyen türlerdir.
Bunun yanında, Küçük akbaba Neophron percnopterus yine global anlamda tehlike altında olup bölgede yüksek rakımlı alanlarda üremesi olası türlerdendir. Yapılan değerlendirmeler ışığında Diyarbakır ilinin kuşlar açısından son derece zengin olduğunu belirtmek mümkündür. Bu durumu biraz daha anlaşılır kılmak için bazı rakamlara bakmakta yarar vardır. Dünya’da yaklaşık olarak 110000, tüm Avrupa’da 600, Türkiye’de de çeşitli araştırıcılara göre 470 -513 kuş türü, Güneydoğu Anadolu Bölgesi’nde 322 kuş türü bildirildiği düşünüldüğünde, Diyarbakır’da 286 farklı kuş türünün belirlenmiş olması ilimizin kuşlar açısından önemini çok daha iyi bir şekilde ortaya koymaktadır.”
Güneydoğu Ekspres – Güneş OCAĞA
