Dünya tarihine yön veren en eski yerleşim yerleri, insanlığın ilk izlerini taşıyor. Bu kadim şehirler arasında Güneydoğu’dan Diyarbakır ve Gaziantep dikkat çekiyor.
Tarihin tozlu sayfalarını aralayan arkeologlar, dünyanın dört bir yanında insanlık tarihinin ilk izlerini taşıyan şehirleri ortaya çıkardı. Bu şehirler, yalnızca medeniyetlerin doğuşuna değil, aynı zamanda kültürlerin şekillenmesine ve insanlık tarihinin yönlenmesine tanıklık etti. Türkiye’den Diyarbakır ve Gaziantep gibi şehirlerin de bulunduğu bu liste, binlerce yıl öncesine dayanan zengin geçmişleriyle dünya tarihine ışık tutuyor. İşte geçmişin izlerini bugüne taşıyan 20 kadim şehir ve hikayeleri:
DİYARBAKIR SUR
Sur, Diyarbakır’ın merkezi ilçelerinden biri olup, insanlık tarihinin en eski yerleşim alanlarından biridir. İsmini çevresini saran ve UNESCO Dünya Mirası Listesi’nde yer alan ünlü Diyarbakır Surlarından almıştır. Tarihi ve kültürel zenginlikleriyle bilinen Sur, binlerce yıllık geçmişiyle farklı medeniyetlerin izlerini taşımaktadır.
Sur ilçesi, Mezopotamya’nın kuzey ucunda yer alır ve bu özelliğiyle bölgenin kültürel, ticari ve siyasi merkezlerinden biri olmuştur. İlçe, tarih boyunca Persler, Romalılar, Bizanslılar, Selçuklular ve Osmanlılar gibi pek çok medeniyete ev sahipliği yapmıştır. Diyarbakır Surları, bölgedeki bu kültürel zenginliğin en önemli temsilcisidir.
Sur, farklı dinlere ve kültürlere ev sahipliği yapmıştır. Bölgede yer alan camiler, kiliseler, hanlar ve hamamlar, ilçenin çok kültürlü yapısını gözler önüne serer. Aynı zamanda Sur, yerel halkın yaşam tarzını, geleneklerini ve el sanatlarını yansıtan dar sokakları, taş evleri ve tarihi çarşılarıyla dikkat çeker.
2015 yılında bölgede yaşanan çatışmalar nedeniyle Sur’un bazı bölümleri zarar görmüş olsa da, yapılan restorasyon ve yeniden yapılandırma çalışmalarıyla kültürel mirasın korunması için önemli adımlar atılmıştır.
Sur, 2015 yılında UNESCO Dünya Mirası Listesi’ne alınarak uluslararası alanda tanınırlık kazanmıştır. Bölge, hem yerli hem de yabancı turistlerin ilgisini çeken bir destinasyon olmaya devam etmektedir.
TARİHİN EN KADİM ŞEHİRLERİ
20. VARANASI (HİNDİSTAN) – 3000 YILLIK TARİH
Hindistan’ın Ganj Nehri kıyısında yer alan Varanasi, Hindu inançları için kutsal bir merkezdir. Şehir, ölümün bir son değil, yeni bir başlangıç olduğuna inanılan ritüellerin gerçekleştirildiği yerdir. Hindu mitolojisine göre Varanasi, Tanrı Şiva tarafından kurulmuştur. Günümüzde şehir, mistik atmosferi, antik tapınakları ve ghats adı verilen nehir kenarındaki merdivenleriyle milyonlarca turisti kendine çeker.
19. CÁDIZ (İSPANYA) – 3100 YILLIK TARİH
Atlas Okyanusu’na kıyısı olan Cádiz, Batı Avrupa’nın en eski şehirlerinden biridir. Fenikeliler tarafından kurulan şehir, zengin ticaret geçmişiyle bilinir. Tarihi merkezindeki dar sokaklar, antik Roma kalıntıları ve Arap etkileri, Cádiz’in kültürel çeşitliliğini yansıtır. Günümüzde şehir, hem tarihi dokusuyla hem de sahilleriyle turistlerin ilgisini çekiyor.
18. THEBES (MISIR) – 3400 YILLIK TARİH
Nil Nehri’nin kıyısında yer alan Thebes, Antik Mısır’ın Yeni Krallık dönemindeki başkenti olarak bilinir. Karnak ve Luxor tapınakları, şehrin dini merkez olarak önemini gösterirken, Krallar Vadisi’ndeki firavun mezarları, Thebes’in görkemli geçmişine tanıklık eder. UNESCO Dünya Mirası Listesi’nde yer alan bu alan, arkeologların en çok ilgi gösterdiği bölgelerden biridir.
17. LARNACA (KIBRIS) – 3400 YILLIK TARİH
Kıbrıs adasının güneydoğusunda yer alan Larnaka, antik dönemlerden bu yana önemli bir liman şehri olmuştur. Arkeolojik kazılarda keşfedilen Kition antik şehri, Larnaka’nın köklü tarihini ortaya koymaktadır. Günümüzde şehir, plajları, restoranları ve tarihi yapılarıyla turistlerin gözde noktalarından biridir.
16. ATİNA (YUNANİSTAN) – 3400 YILLIK TARİH
Antik Yunan uygarlığının beşiği olan Atina, demokrasi, felsefe ve sanat gibi birçok kavramın doğduğu yerdir. Şehrin simgesi olan Akropolis, Parthenon Tapınağı ve Ulusal Arkeoloji Müzesi gibi yapılar, Atina’nın tarihi zenginliğini gözler önüne serer. Bugün Atina, antik ve modern yaşamın bir arada olduğu bir metropol olarak varlığını sürdürüyor.
15. BELH (3500 YIL) – Özbekistan
İpek Yolu üzerinde yer alan Belh, tarih boyunca farklı medeniyetlerin ticaret ve kültür merkezi olmuştur. Antik Pers ve İslam dünyası için büyük öneme sahip olan Belh, aynı zamanda Mevlana Celaleddin Rumi’nin babasının doğduğu şehir olarak bilinir.
14. KERKÜK (IRAK) – 4200 YILLIK TARİH
Irak’ın kuzeyindeki Kerkük, çok etnikli yapısı ve zengin doğal kaynaklarıyla bilinir. Şehirde yer alan Kerkük Kalesi ve antik kalıntılar, tarih boyunca farklı medeniyetlerin izlerini taşır. Ayrıca Kerkük, petrol zenginliğiyle modern çağda da stratejik bir öneme sahiptir.
13. ERBİL (IRAK) – 4300 YILLIK TARİH
Mezopotamya’nın kadim şehirlerinden biri olan Erbil, Dicle Nehri kıyısında yer alır. Şehirde bulunan Erbil Kalesi, UNESCO Dünya Mirası Listesi’ndedir ve binlerce yıllık tarihi temsil eder. Çarşıları, camileri ve tarihi yapıları, Erbil’in kültürel çeşitliliğini yansıtır.
12. SUR (TÜRKİYE) – 4750 YILLIK TARİH
Diyarbakır’ın tarihi ilçesi Sur, UNESCO Dünya Mirası Listesi’nde yer alan surlarıyla ünlüdür. Şehir, Perslerden Romalılara, Osmanlı’dan Cumhuriyet dönemine kadar pek çok medeniyetin izlerini taşır. Tarihi camileri, kiliseleri ve dar sokakları, Sur’un kültürel dokusunu zenginleştirir.
11. KUDÜS (ORTA DOĞU) – 4800 YILLIK TARİH
Kudüs, İslam, Hristiyanlık ve Musevilik için kutsal bir şehir olarak dünya tarihinde eşsiz bir yere sahiptir. Eski Şehir bölgesi, dini ve tarihi yapıların merkezi olup, Kubbet-üs Sahra, Batı Duvarı ve Kutsal Kabir Kilisesi gibi yapıları barındırır.
10. BEYRUT (LÜBNAN) – 5000 YILLIK TARİH
Akdeniz’in incisi olarak anılan Beyrut, tarih boyunca Fenikeliler, Romalılar ve Osmanlılar gibi birçok medeniyete ev sahipliği yapmıştır. Şehir, modern mimari ve tarihi kalıntıları bir arada sunarak eşsiz bir deneyim sunar.
9. GAZİANTEP (TÜRKİYE) – 5650 YILLIK TARİH
Türkiye’nin güneydoğusunda yer alan Gaziantep, zengin mutfağı ve el sanatlarıyla tanınır. Şehir, Hititlerden Osmanlı’ya kadar pek çok medeniyete ev sahipliği yapmıştır. Zeugma Mozaik Müzesi, Gaziantep’in kültürel zenginliğini dünyaya tanıtan en önemli merkezlerden biridir.
8. FİLİBE (6000 YIL) – Bulgaristan
Orta Trakya’da yer alan Filibe (Plovdiv), Roma döneminden kalma amfitiyatroları ve Osmanlı dönemine ait camileriyle dikkat çeker. Şehir, antik ve modern yaşamın uyum içinde bir arada olduğu özel bir yerdir.
7. SAYDA (6000 YIL) – Lübnan
Sayda, Fenikelilerin en eski ticaret şehirlerinden biridir. Cam üretiminin ilk kez yapıldığı yer olarak bilinen şehir, tarihi boyunca birçok kültürün etkisi altında kalmıştır.
6. FEYYUM (6000 YIL) – Mısır
Nil Nehri kıyısındaki Fayyum, tarımın ilk yapıldığı yerlerden biri olarak bilinir. Şehir, doğası ve tarihiyle antik çağlardan beri önemini korumuştur.
5. SUSA (6200 YIL) – İran
Pers İmparatorluğu’nun önemli bir merkezi olan Susa, antik dönemlerin en büyük şehirlerinden biriydi. Bugün de arkeolojik kazılarla geçmişin izlerini taşımaktadır.
4. ŞAM / 6300 YIL
Şam, Suriye’nin başkenti ve en eski sürekli yerleşim yerlerinden biridir. Tarihi boyunca Roma, Bizans ve İslam medeniyetleri gibi birçok farklı kültüre ev sahipliği yapmıştır. Emevi Camii gibi yapılar, Şam’ın zengin kültürel mirasının önemli örnekleridir.
3. Halep (Aleppo) / 6300 Yıl
Halep, Suriye’nin kuzeyinde yer alır ve Orta Doğu’nun en eski sürekli yerleşim yerlerinden biridir. Şehir, İpek Yolu üzerinde bulunması sebebiyle tarih boyunca ticaretin ve kültürel etkileşimin önemli bir merkezi olmuştur. Halep Kalesi, tarihi çarşıları ve camileriyle tanınır.
2. BYBLOS (7000 YIL) – Lübnan
Byblos, Lübnan’ın sahil kesiminde yer alan ve Fenike medeniyetinin en eski yerleşim yerlerinden biridir. Şehir, ilk alfabenin geliştiği yerlerden biri olarak bilinir ve Fenikeliler tarafından ticaret merkezi olarak kullanılmıştır. Antik limanı, surları ve tapınak kalıntıları ile ünlüdür.
1. JERİCHO (11000 YIL) – Filistin
Batı Şeria’da yer alan Jericho, dünyanın en eski sürekli yerleşim yerlerinden biri olarak kabul edilir. Şehir, özellikle arkeolojik kazılarla ortaya çıkarılan antik surları ve eski yapılarıyla dikkat çeker. Jericho, bölgedeki ticaret yollarının kesişiminde bulunması nedeniyle tarih boyunca stratejik bir öneme sahip olmuştur.
