Diyarbakır’da birçok meslek gibi ‘mahalle bakkalı’ geleneği de yok olmayla karşı karşıya.
Ekonomik ve sosyal birçok konuya direnen mahalle bakkalları, mahalle sakinleri için hem ürün anlamında hem de nakdi anlamda borçlanacakları bir adres iken, onlarda üç harfli marketlere ve teknolojiye direnemeyecek hale geldi.
Eskiden, mahallenin muhtarından sonra en çok işimizin düştüğü kişi mahalle bakkallarıydı. Zor zamanlarda imdadımıza yetişen bakkal abiler, aileden biri gözüyle baktığımız bakkal amcalar.
Büyük Marketlere Yenik Düştüler
Ekonomik ve sosyal birçok konuya direnen mahalle bakkalları, mahalle sakinleri için hem ürün anlamında hem de nakdi anlamda borçlanacakları bir adresti. Hazır olmadıklarında gelecek olan çocuklara verilmek üzere anahtarımızı teslim ederdik, okuldan erken çıkmış çocuklarımızın ebeveynlerini bekledikleri güvenli bir mekândı. Metropolleşme ve teknolojinin gelişimi nedeniyle, ticaret ve dayanışma da değişim gösterdi. Mahalle bakkallarımız, büyük marketlere yenik düşüyor tek tek.
“Mahalle Olarak Aile Gibiyiz”
Diyarbakır’da bu yenik düşüşe direnen birkaç bakkaldan biri olan Hamdullah Kırıcı; “10 yıldan fazladır bu bakkalı işletiyorum. Benden önce işleten büyüklerimizden devir aldım. İlk yıllarda işlerimiz şükürler olsun ki iyiydi ama maalesef gittikçe işler düşüyor. Bunda insanların alım gücünün azalması ve büyük market zincirlerin durumu etkili. Mahalleli ile aile gibiyiz, alışveriş olmasa da selam sabahımız mutlaka vardır” diyerek, eskilere olan özlemini dile getirdi.
Mahallelerinde oturanların bir yere gittiklerinde çocukları ya da eşleri alsın diye ev anahtarlarını hala kendilerine bıraktıklarını ifade eden Kırıcı, “Hala başları sıkıştığında bize uğrarlar. Maalesef artık kimse borç yazdırmıyor. İnsanlar bir şekilde ödeme yapıyorlar, nakit ya da kartla ama çok yakın tanıdıklarımıza hala borç ürün veriyoruz. Ama o kadar az ki bu durum eskiden kalma bir borç defteri tutmuyoruz artık. Bütün eksikliklere kendi çapımızda direniyoruz” dedi.
“Büyük Marketler Belimizi Kırdı”
Büyük marketlerin her köşe başında açılmasının mahalle bakkallarını zora soktuğunu dile getiren, bakkal işleten Mehmet Furkan, “14 yılı aşkındır bu bakkalı işletiyorum. İşlerde gözle görülür nitelikte düşüş var. Hem büyük market zincirler hem de ticaretin sürekli değişmesi nedeniyle tabi. Artık insanlar bir telefonla dünyanın öbür ucundan ürün alabiliyorlar. Ama dokunmadan, görmeden bir şeyi satın almanın garip olduğunu düşünüyorum hala. Başınızı nereye çevirirseniz mutlaka bir zincir marketle karşılaşıyorsunuz. Bu da işimizi olumsuz yönde etkiliyor” diyerek, mahalle bakkalı olmanın zorluklarına dikkat çekti.
“Biz Bakkallar Organik İnsanlarız”
Furkan, konuşmasına şöyle devam etti: “Her şeye rağmen biz mahalle bakkalları tabiri caiz ise ‘organik’ haldeyiz. Hala mahallemizin her sorunuyla uğraşmaya çalışıyoruz. Çoluk çocuk birbirimizi tanıyoruz. Birbirimizin derdiyle dertleniyor, sevinçlerimizi paylaşıyoruz. İnsanların ekonomisi kötü de olsa ödemelerini bir şekilde kartla yapıyorlar. Ama hala borç yazdırmak zorunda kalan komşularımız var. Ama biz birbirimizi o kadar çok yakından tanıyoruz ki, bir deftere falan yazmaya gerek duymuyoruz.”
“Büyük Marketlerdeki Fiyatlar Değişken”
Alışverişe gelen müşterilerden biri de şunları söyledi: “Geçen gün zincir markete gitmek zorunda kaldım, rafta fiyat başka, kasada başka çıktı. Önceleri buna denk geldiğimizde itiraz etmeye utanıyorduk ama nadir de olsa yolum düşüp buna muhatap olursam itiraz ediyorum. Ama gitmemeye gayret gösteriyorum. Mahalle bakkallarımız bizim aileden biri gibi. Sadece borç yazmak için değil her şeyimizi paylaşabiliyoruz. Ama maalesef sayıları gittikçe azalıyor. Umarım bu gidişat durur.”
Kaynak: Güneydoğu Ekspres – Mehmet Rumet SOYLU / Veli BALTACİ