‘’Ne sanıyor bu kendini?’’ deyip sinir olduğunuz birileri var mı çevrenizde? Sürekli tüm ilgiyi üstüne çekmeye çalışan, kendini öven, övülmeye bayılan, başkalarını aşağılamaktan zevk alırken kendine hayran o kişiden bahsediyorum. Hayatınızın bir döneminde mutlaka böyle davranan birilerini tanımışsınızdır. Tanımadıysanız belki de o kişi sizsinizdir. Evet, narsisizmden bahsediyoruz.
Narsisistlerle bir ilişki içinde olmak hele de romantik bir ilişki yaşamak tam bir çile! Sizden ve kendilerinden beklentileri o kadar fazladır ki karşılamanız mümkün olmaz. Ayrıca sizinle hiçbir zaman empati kurmalarını bekleyemezsiniz. Onlar her zaman haklıdırlar, siz de onlarla iletişim kurabildiğiniz için kendisini şanslı hissetmesi gereken birisinizdir.
Narsisistler siyasete atıldığındaysa sadece birkaç kişi için değil, büyük bir topluluk için felaket söz konusu olabilir. Bu kişiler bir anda Firavun veya Nemrut’a dönüşebilirler.
O kadar mı kötüler bunlar? Elbette her narsisistte aynı belirtiler gözlemlenmez, gözlemlenen belirtilerin şiddeti de farklılaşır. Yine de bu kişilik bozukluğunun diğer tüm kişilik bozukluklarında olduğu gibi kişiye ve çevresine zararları vardır. Gelin hep beraber konumuzu yakından inceleyelim;
Narsisizmin Psikomitolojik Boyutu
Narsisizm, adını Yunan mitolojisinde bir karakter olan Narkissos’tan alıyor. Güzeller güzeli peri kızı Ekho’nun talipleri çoktur ama o hiçbirine yüz vermez. Derken günün birinde bir avcı olan Narkissos’u görür ve ona ilk görüşte âşık olur. Ama kaderin cilvesine bir bakın ki kimseye yüz vermeyen Ekho bu defa âşık olduğu kişiden yüz alamaz. Narkissos’un aşkıyla yanıp tutuşan Ekho, kara sevdadan öldükten sonra vücudundan arta kalan kemikleri kayalara, sesi ise bu kayalarda ‘’Eko’’ dediğimiz yankılara dönüşür. Olimpos Dağı’nın tanrıları bu olaya çok öfkelenirler ve Narkissos’u cezalandırmaya karar verirler. Bir gün bir nehre su içmeye giden Narkissos, nehirde kendi yansımasını görür ve o an kendine âşık olur. Saatlerce, günlerce, haftalarca, ölene kadar kendi yansımasına bakmaktan kendini alıkoyamaz. Nehrin kıyısında kendi aşkından canını verir ve vücudu nergis çiçeklerine dönüşür.
Narsisizmin Belirtileri
Narsisistik kişilik bozukluğunun bazı belirtileri vardır. Bu belirtilerin sıklığı ve sayısı kişiden kişiye göre değişmekle birlikte bazıları şunlardır;
- Kendini abartılı ölçüde önemli görmek,
- Sürekli hayranlık beklentisi içinde olmak,
- Yetenek ve başarılarını abartarak anlatmak,
- Başkalarından üstün olduğuna inandığından sadece kendi seviyelerindeki insanlarla iletişim kurması gerektiğine inanmak,
- Kendinden aşağı gördüğü insanları küçümsemek,
- İstediklerine ulaşmak için başkalarını kullanmak,
- Empati duygusundan yoksun olmak.
Bu belirtilere sahip biriyle yaşamak oldukça zor. Narsisist kişilik bozukluğuna sahip birine ne kadar yaranmaya çalışırsanız çalışın onu memnun edemeyebilirsiniz. Çünkü o, sizin ona yaptığınız her iyiliği zaten kendisinin baştan beri hak ettiğine inanır. Sizden daha fazlasını da isteyebilir. Yerine getirmediğinizde sizi suçlayabilir. Evet, narsisistle yaşamak zordur fakat kendisinin kendisiyle yaşaması çok daha zordur. Dışarıdan bakıldığında pırıl pırıl bir hayatı, ihtişamlı bir yaşantısı olduğunu sandığımız narsisistler günün sonunda yoğun depresif duygularla boğuşmak zorunda kalabiliyorlar. Bardağın bir de kırık tarafından bakacak olursak, narsisizmin diğer belirtilerini de görebiliriz;
- Özel muamele görmediğinde öfkelenmek,
- Muhteşem olduğunu düşündüğü için odak noktası olmadığında rahatsız olmak,
- İnsanlarla ilişkilerinde belirgin problemler yaşamak,
- Duygu ve davranışlarını kontrol etmekte zorluk çekmek,
- Mükemmel olmadığını hissettiğinde depresyona girmek,
- Gizli güvensizlik, utanç, savunmasızlık ve aşağılanmışlık hislerine sahip olmak,
- Diğer başarılı insanlarla yarış halinde olmak.
Şeklinde birkaç belirti sıralayabiliriz. Gördüğünüz gibi, hayat narsisistler için de çok zor! Kolaylıkla yoğun depresif duygular içine girebiliyorlar. İşin içinden çıkamadıkları takdirde alkol veya uyuşturucu bağımlılığı, intihar gibi sonuçlarla karşılaşabiliyorlar.
Sebepleri
- Çevre: Anne ve baba ile çocuk ilişkisinde, çocuğun maruz kalması uygun olmayan aşırı hayranlık veya aşırı eleştiri. Bu kişiler çocukluklarında ebeveynleri tarafından çok aşırı ‘’şımartılmış’’ veya acımasızca eleştirilmiş olabilirler.
- Genetik: Kalıtsal karakterler… Bazı hastalıkları atalarımızdan aldığımız bir gerçek. Sizin aile ağacınızda psikotik rahatsızlığa sahip kişiler var mıydı?
- Nörobiyoloji: Beyinle davranışlar ve düşünme arasındaki bağlantı da sebeplerden biridir.
Tedavi Yolları
Narsisistik kişilik bozukluğu ciddi bir ruh sağlığı sorunu olup tedavisinin de bu boyutta ciddiye alınması gerekir. Günümüzde diğer kişilik bozuklukları gibi narsisizm de psikoterapi ve ilaçlar yoluyla tedavi edilebilir. Böyle bir durumda zaman kaybetmeden psikiyatri doktoruna başvurmak gerekiyor.
